Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Tuyên Quang góp ý Dự thảo Nghị định về Kinh doanh xăng dầu

Phát biểu tại Hội thảo, đại diện Bộ Công thương đã nêu lên sự cần thiết ban hành Nghị định về kinh doanh xăng dầu, những điểm mới trong Nghị định và 5 nguyên tắc trong quá trình xây dựng Nghị định, bao gồm: Đảm bảo hài hòa lợi ích cho người tiêu dùng, doanh nghiệp sử dụng xăng dầu và doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu; gắn trách nhiệm của doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trong việc đảm bảo nguồn cung xăng dầu cho nhu cầu tiêu thụ nội địa; giảm sự can thiệp của Nhà nước vào hoạt động kinh doanh xăng dầu của doanh nghiệp; xây dựng môi trường cạnh tranh trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu; kế thừa những quy định của cơ chế kinh doanh xăng dầu hiện hành và bổ sung mới các quy định phù hợp với tình hình thực tiễn kinh doanh xăng dầu.

Phát biểu tại Hội thảo, cũng với các ý kiến đồng thuận về chủ trương, đại diện các doanh nghiệp đã chỉ ra một số quy định chưa tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch và bình đẳng; nhiều điều khoản trong dự thảo bó buộc, hạn chế quyền tự do của thương nhân phân phối xăng dầu, có dấu hiệu vi phạm Luật Cạnh tranh.

Viện dẫn Điều 14 dự thảo Nghị định quy định quyền và nghĩa vụ của thương nhân phân phối “Chỉ được mua xăng dầu từ các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu”, không cho phép các thương nhân phân phối mua bán hàng hóa với nhau nhưng thương nhân đầu mối lại có quyền “Được mua bán xăng dầu, nguyên liệu với các thương nhân đầu mối khác”, ông Nguyễn Hữu Thập, Ủy viên BCH Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Tuyên Quang cho rằng ở đây có sự phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp, vi phạm Điều 5, Điều 6, Điều 8, Điều 11 và Điều 12 của Luật Cạnh tranh và Điều 6, Điều 10, Điều 11 của Luật Thương mại. Theo Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Tuyên Quang, nếu các đầu mối được mua bán với nhau sẽ gây ra tình trạng sản lượng ảo. Hơn nữa, các doanh nghiệp xăng dầu đầu mối (cả nhập khẩu và sản xuất) là đơn vị tạo nguồn tồn dự trữ quốc gia để cung ứng cho khâu bán thương mại, bán tiêu dùng. Các đầu mối này không bán cho đại lý vì đã thông qua thương nhân phân phối. Nhưng lúc khan hiếm hàng hóa thì đầu mối chỉ tập trung cho hệ thống của mình mà ít chia sẻ nguồn cung cho thương nhân phân phối và đối tượng khác. Trong khi đó, thương nhân phân phối là đơn vị ký hợp đồng bao tiêu cho doanh nghiệp đầu mối để phân phối ra thị trường chính là kênh phân phối có đủ nguồn lực tài chính, kinh nghiệm quản lý xăng dầu và thị trường khách hàng… nên đáp ứng kịp thời nguồn cung cho thị trường rộng khắp từ vùng sâu, vùng xa, nơi khó khăn đi lại, giao thông vận tải được mua hàng của các đầu mối và được mua hàng của thương nhân phân phối với nhau.

Từ phân tích này, Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Tuyên Quang kiến nghị giữ nguyên quy định thương nhân phân phối xăng dầu theo Khoản 12 Điều 1 Nghị định 95/2021/NĐ-CP ngày 1/11/2021: “được mua xăng dầu từ nhiều thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu và thương nhân phân phối xăng dầu khác theo hợp đồng mua bán xăng dầu”. Đồng thời, cần có chính sách ưu đãi của Nhà nước về tín dụng cho doanh nghiệp đầu mối và thương nhân phân phối để dự trữ hàng hóa theo quy định để đáp ứng nhu cầu thị trường, chống đứt gãy nguồn cung.

Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Tuyên Quang đề nghị bỏ quy định về “có kho, bể dung tích tối thiểu hai nghìn mét khối (2.000m³), thuộc sở hữu của doanh nghiệp hoặc thuê sử dụng của thương nhân kinh doanh xăng dầu từ 5 năm trở lên” đối với thương nhân phân phối. Bởi việc sở hữu kho hay thuê sử dụng kho chỉ làm phát sinh thêm chi phí cấu thành vào giá đến các thương nhân bán lẻ trong khi trong kinh doanh, các doanh nghiệp có thể mua hàng theo hình thức ký gửi kho và thực tế các thương nhân phân phối có thuê kho chỉ đủ thủ tục theo quy định, không bao giờ gửi hàng vào kho thuê.

Với quy định về điều kiện kinh doanh bắt buộc, ông Nguyễn Hữu Thập cho rằng các điều kiện đó là không cần thiết và không phù hợp với quy định tại Khoản 7 Điều 7 Luật Đầu tư; từ đó, kiến nghị sửa đổi: “Có hệ thống phân phối xăng dầu trên địa bàn từ 2 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trở lên, bao gồm tối thiểu 5 cửa hàng bán lẻ xăng dầu thuộc sở hữu hoặc thuê với thời hạn thuê từ 5 năm trở lên, trong đó có ít nhất 3 cửa hàng thuộc sở hữu; tối thiểu 10 cửa hàng bán lẻ xăng dầu được cấp Giấy chứng nhận cửa hàng đủ điều kiện bán lẻ xăng dầu còn hiệu lực; hoặc 10 cửa hàng bán lẻ xăng dầu thuộc sở hữu, tối thiểu 5 cửa hàng bán lẻ xăng dầu được cấp Giấy chứng nhận cửa hàng đủ điều kiện bán lẻ xăng dầu còn hiệu lực”. Đồng thời, đề nghị bãi bỏ nội dung: “Có văn bản thỏa thuận về việc mua bán xăng dầu, ký với thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu” và bỏ quy định tại Khoản 8 Điều 14 về quyền, nghĩa vụ của thương nhân phân phối xăng dầu: “Liên đới chịu trách nhiệm đối với các hành vi vi phạm của các thương nhân bán lẻ xăng dầu thuộc hệ thống phân phối trong hoạt động kinh doanh xăng dầu theo quy định hiện hành của pháp luật”. Bởi thương nhân bán lẻ xăng dầu và thương nhân phân phối xăng dầu là hai pháp nhân khác nhau, độc lập về tài chính, kinh tế nên việc định kỳ thương nhân phân phối/đầu mối phải kiểm tra thương nhân bán lẻ hay liên đới chịu trách nhiệm đối với hành vi vi phạm của thương nhân bán lẻ xăng dầu thuộc hệ thống là hoàn toàn không hợp lý. Thay vào đó, đề nghị bổ sung quy định: “Thương nhân bán lẻ tự chịu trách nhiệm đối với toàn bộ hoạt động kinh doanh của mình tại cửa hàng bán lẻ về cả chất lượng, số lượng, giá bán…”. Cùng với đó, trong dự thảo, chi phí xuất hóa đơn chưa được tính vào giá thành sản phẩm, trong khi hầu hết khách hàng nhỏ lẻ chỉ mua từ 10.000đ - 30.000đ và không có nhu cầu nhận hoá đơn. Nếu doanh nghiệp bỏ ra hàng trăm triệu đồng để in hóa đơn sẽ không tránh khỏi lãng phí vì không sử dụng hết và còn mất thêm chi phí cho việc lưu chứng từ.

Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Tuyên Quang kiến nghị giữ nguyên quy định “Thời gian giữa 2 lần điều chỉnh giá liên tiếp tối thiểu là 15 ngày đối với trường hợp tăng giá, tối đa là 15 ngày đối với trường hợp giảm giá” và không dời ngày điều hành giá khi rơi vào các ngày nghỉ như thứ Bảy, Chủ Nhật, ngày Lễ, Tết (theo Điểm c, khoản 1, Điều 38 Nghị định 83/2014/NĐ-CP ngày 3/9/2014).

Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Tuyên Quang cũng đề nghị Bộ Công Thương hướng dẫn chi tiết giới hạn sức chứa xăng dầu của thiết bị bán xăng dầu quy mô nhỏ. Bởi, việc quy định về điểm bán xăng dầu quy mô nhỏ là để phục vụ, đáp ứng nhu cầu cần thiết của nhân dân trong điều kiện khu vực vùng sâu, vùng xa, đường xá đi lại khó khăn và không thể thực hiện xây dựng cửa hàng xăng dầu theo đúng các quy định. Trong khi hiện nay, tại một số địa phương, một số doanh nghiệp đang lợi dụng quy định để mở điểm bán xăng dầu quy mô nhỏ không đặt ở “vùng sâu, vùng xa” mà đặt ngay mặt đường quốc lộ, đường tỉnh, đường huyện, chôn giấu téc chứa lượng xăng dầu lớn hơn 200 lít gần điểm bán xăng dầu quy mô nhỏ để đấu nối hoặc cấp bổ sung. Việc làm này tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn, đặc biệt là về phòng cháy chữa cháy đồng thời nhiều thủ tục khác như đầu tư, xây dựng, đất đai... không đúng quy định cũng tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh trên thị trường.

Trần Ngọc (tổng hợp từ các báo trong nước)